KNSB-beker: weer verloren van Botwinnik

Op 12 oktober stond er in de eerste ronde van de KNSB-beker een uitwedstrijd tegen Botwinnik op het programma. Vorig jaar leverde de loting dezelfde indeling op en dat leidde tot een nederlaag. Een jaar eerder struikelde SHTV over Botwinnik in de eerste ronde van de HSB-beker. Zou driemaal nu eindelijk scheepsrecht zijn? Helaas leidde de avond tot een déjà vu.

Toen de bekerloting werd gepubliceerd dacht ik eerst dat per ongeluk de loting van vorig jaar was geplaatst. Weer uit tegen Botwinnik en bij winst tegen Voorschoten. Hoewel er wel een foutje in de gepubliceerde indeling zat, bleek die voor ons wel degelijk correct. Tijd voor revanche dus.

We hebben er in ieder geval alles aangedaan door met veel meer ratingpunten aan te komen dan de vorige twee keer. Daardoor waren we op papier gelijkwaardig en hadden we zelfs op drie borden meer rating. Maar rating is maar een getal, op het bord moet het gebeuren.

Het begin van de avond was wat rommelig. De klokken die gebruikt waren de bij de KNSB-wedstrijden de vorige zaterdag bleken nog elders te zijn en nu waren er te weinig voor de interne en externe partijen. Gelukkig waren er voor ons wel voldoende en konden wij op tijd beginnen. Behalve Luka dan, want zijn de tegenstander moest thuis de ontbrekende klokken nog ophalen. Bij de loting voor de kleur trok Eduard de witte pion. Dit betekende dat we toevalligerwijs alle vier met dezelfde kleur speelden als afgelopen zaterdag. Dit bleek een ongunstige voorbode, want waar de loting leek op vorig seizoen, leek het verloop van de partijen vooral op afgelopen zaterdag, maar dan nog wat extremer.

Na zo’n anderhalf uur spelen, zag het er nog wel goed uit. Ik meende op twee borden een plusje te zien, op één bord moest de strijd nog ontbranden en één bord leek wat minder te staan. Op alle borden hadden we een ruime tijdsvoorsprong, tot wel meer dan een half uur. Altijd prettig met dit tempo.

De eerste beslissing viel bij Hans. De stelling leek me aanvankelijk nogal onprettig. Wit had op het oog een sterk pionnencentrum met pionnen op e4, d5 en c4 waartegen zwart de meerderheid op de damevleugel had op c5, b6 en a6. Hans blokkeerde de witte centrumpionnen met zijn torens en omdat wit die torens vanachter de linies met zijn paard kon bestoken, leek me dat een nogal wankele opstelling. Maar goed, waarschijnlijk is het gewoon een bekend patroon in deze opening. Hans wist het witte centrum aan te tasten en één zet voor het einde beoordeelden beide spelers de stelling als ‘iets beter voor mij, maar het zal wel remise worden’. Dat werd het niet omdat Hans een pion pakte en daarbij een paardvork toeliet die een volle toren kostte.

Bij de eerste keer dat ik de stelling van Eduard bestudeerde, leek hij me wel prima te staan. Zijn pionnenstructuur op de damevleugel was versplinterd, maar die van zwart was ook niet optimaal, waardoor beide spelers mooie halfopen lijnen hadden voor hun torens waarover ze zwakke pionnen konden bestoken. Daarnaast had Eduard het loperpaar, terwijl zwart wat verkrampt stond en zijn ontwikkeling nog moest voltooien. Toen ik zag dat Eduard twee pionnen sloeg en zijn tegenstander maar een, was ik dan ook een blije teamleider, maar bij nadere bestudering bleek het qua materiaal gewoon gelijk te staan. Zwart ontworstelde zich vrij gemakkelijk aan de witte druk en wist een stel lopers te ruilen. Vervolgens offerde Eduard een kwaliteit waarvan mij niet helemaal duidelijk was wat de bedoeling was. Hij kreeg een vrije a-pion, maar die werd door zwart veroverd. Ik had de nederlaag al geteld, maar Eduard wist het nog lang vol te houden in een eindspel met toren tegen loper en allebei drie pionnen op dezelfde vleugel. Helaas was het resultaat uiteindelijk toch een nul.

Daarmee leek het aan Luka en mij om nog een gelijkspel af te dwingen. Ik stond wel prettig, bij Luka was er nog niet veel gebeurd en dat kwam niet alleen omdat zijn tegenstander nog klokken moest halen. Er werd in het begin omzichtig gemanoeuvreerd. Ondanks dat we alle vier op een rijtje zaten, was het door de bijzondere tafelopstelling voor mij toch vrijwel onmogelijk om het naastgelegen bord te volgen. Daarom heb ik net als afgelopen zaterdag geen idee wat er nou gebeurde. In hoeverre de noodzaak om te moeten winnen meespeelde, weet ik dus niet, maar het lukte Luka niet om heel veel te bereiken, sterker nog, zijn tegenstander leek in het voordeel te komen. Terwijl Luka’s bedenktijd ook afnam, ontstond er uiteindelijk een eindspel waarin een witte pion doorliep.

Mijn eigen partij was in grote lijnen een kopie van die tegen Paul Keres. Een rustige opzet met wit en na wat aarzelende zetten van zwart kwam ik toch wat in het voordeel. Daarnaast kreeg ik een flink tijdvoordeel. Maar de gelijkenis ging verder. ‘Wat in het voordeel’ werd totaal gewonnen, maar het lukte niet om de beslissende klap uit te delen. In plaats daarvan gaf ik mijn tijdsvoorsprong weg met het doorrekenen van allerlei fraaie offers die niet werkten, terwijl de recht-toe-recht-aan zetten dat wel zouden doen. Zwart wist de boel bij elkaar te houden, ruilde wat stukken en toen bleek witte stelling als los zand aan elkaar te hangen. Er sneuvelden wat pionnen en zwart won.

Hieronder de cruciale fase van de partij.