Luka en Hans toveren SHTV 1 naar de overwinning

In de zevende ronde stond de belangrijke uitwedstrijd tegen HSG op het programma. Het was duidelijk dat er nog punten nodig zouden zijn en HSG bood daarvoor als lager geplaatst en lager geratet team de beste mogelijkheid. Deze keer had de teamleider wel vooraf het plan met de opstelling bekend gemaakt en dat was maar goed ook.

Om er een beetje in te komen, beginnen we met een opgave. Zie de afbeelding bij dit verslag. Wat speel je hier met wit en wat is dan de enige mogelijkheid voor zwart om nog een beetje in de partij te blijven? En waarom zijn andere zetten niet goed?

HSG was tussen 2008 en 2011 viermaal kampioen van Nederland maar is intussen na het stoppen van de sponsoring qua prestaties ver afgegleden. Qua aantal leden en ook qua locatie lijkt het echter prima te gaan. We waren te gast in een nieuwe school met een bijzonder vriendelijk geprijsde bar. We speelden in een ruimte met veel ramen naast een drukke weg. Rik hoopte al dat de toeschouwers zich voor de ramen zouden verdringen om het spektakel op zijn bord te kunnen zien, maar helaas, hij zat niet bij het raam aan de doorgaande weg. De tribune was opgebouwd in het midden van de zaal: drie stoelen op een rijtje. Ze werden de hele middag goed benut.

Rik speelde overigens voor Eduard die verhinderd was. HSG heeft drie sterke spelers met rating boven de 2050 en de anderen zitten ruim onder de 1950. Het plan was dus we minstens remise zouden spelen tegen de top, waarbij ik bij Luka wel de hoop had op meer, en winnen van de staart. Bij het uitwisselen van de opstellingen bleek een van hun sterke spelers te ontbreken, waardoor het doel om te winnen al in ging vanaf bord 3.

Na een uurtje spelen (of iets minder, zonder horloge en klok in de speelzaal was mijn tijdsbesef niet optimaal) zag het er niet zo goed uit. Luka leek weer een ongelukje gehad te hebben in de opening en was een kwaliteit en pion kwijtgeraakt. Een optimist zag nog wel compensatie, maar het was wel duidelijk dat dit niet de bedoeling was geweest. Daniël had een pion geofferd in de opening en zei vervolgens dat dit helemaal niet zijn speelstijl en favoriete type stelling was. De tegenstander van Hans dacht erg lang na, maar het leek mij dat deze gewoon een pion kon winnen en ik begreep niet waar hij over nadacht. Rik dacht ook lang na in een partij waarin zo’n beetje alle motieven uit de stappenmethode langskwamen en toen ik langsliep had ik ook hier het idee dat Rik erg lang nadacht in een stelling waarin er maar één logische zet was. Beter nieuws was er bij Maarten, die een witte pion op d6 had gekregen die de zwarte stelling behoorlijk lamlegde en Sander die deze keer ruim in de bedenktijd zat. Om te beginnen was hij al binnen voordat de wedstrijd begon en ook de (goede) zetten kwamen snel. Bij Peter en Wouter was het wachten totdat er iets gebeurde.

Ineens had Sander gewonnen. Ik had wel gezien dat hij actiever stond, maar had geen idee dat het zo snel afgelopen kon zijn. Hij bleek snel te kunnen profiteren van een zwakte op f7.


[Event "HSG 1 – SHTV 1"]
[Site "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.03.02"]
[Round "7.5"]
[White "Pauw, Sander"]
[Black "De Jong, Roel"]
[Result "1-0"]
[ECO "C41"]
[WhiteElo "1984"]
[BlackElo "1921"]
[Annotator "Wouter"]
[PlyCount "33"]
[FEN "r1b2rk1/ppqnbppp/2pp1n2/4p1N1/3PPP2/1BP4P/PP2Q1P1/RNB2RK1 b - - 0 11"]
11... h6 12. Nxf7 Rxf7 13. fxe5 dxe5 14. Qc4 Nd5 15. Rxf7 Kxf7 16. exd5 b5 17. Qf1+ 1-0

Dat was mooi volgens plan. Reden voor Peter om te vragen of hij remise mocht maken. Het argument was dat hij een tikje minder stond en we tenslotte al op voorsprong stonden. Ik zei dat ik liever had dat hij doorspeelde omdat het nog vroeg was en er op veel borden nog weinig van te zeggen was. Peter erkende dat Luka inderdaad ook een tikje slechter stond. Dit vond ik toch wel van een andere orde dan Peters eigen stelling en beide spelers speelden nog een tijdje door.

Maarten zorgde voor het tweede punt en dat zag er ook al erg gemakkelijk uit. Hij kreeg dus een lastige pion op d6 die de zwarte coördinatie verstoorde, maar het werd nog erger voor zwart toen er ineens een verdwaald paard op c2 en een zwarte toren op h8 instonden. Met een stuk meer was het voor Maarten niet moeilijk meer. Daarna besloten Peter en zijn tegenstander alsnog tot remise.

Ondergetekende hield zich aan zijn eigen opdracht in een partij waarvoor de toeschouwers niet op banken gingen staan. In een London deed ik iets niet handig waardoor ik nauwelijks een plan had en maar wat heen en weer schoof op de onderste rijen. Een positionele schuifpartij tegen een duidelijk sterkere speler met Meesterklasse-ervaring kon een pijnlijke middag worden. Maar wit toonde zich niet veel ambitieuzer en langzaam wist ik wat stukken te ruilen waarop wit remise aanbod. Enigszins opgelucht dat ik dit goed door was gekomen, en indachtig de vooraf gecommuniceerde opdracht, besloot ik het aanbod maar aan te nemen. Op diverse borden leek de situatie ten goede gekeerd dus geen reden om gekke dingen te doen. Het oordeel van mijn tegenstander dat ik intussen duidelijk beter stond, bleek overigens wel te kloppen. Een wat avontuurlijker spelende teamgenoot vroeg nog of iemand het had aangedurfd om de middellijn te passeren. Dat was uiteindelijk alleen een keer om een stuk te ruilen, maar er was één moment waarop wit dat toch echt had moeten doen:


[Event "HSG 1 – SHTV 1"]
[Site "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.03.02"]
[Round "7.2"]
[White "Van der Wijk, Wim"]
[Black "Noordkamp, Wouter"]
[Result "1/2-1/2"]
[ECO "A47"]
[PlyCount "45"]
[EventDate "2023.09.16"]
[SourceVersionDate "2024.03.03"]
[FEN "q1rr1bk1/pb3ppp/1pnppn2/8/3PP3/P2B1N1P/1P1NQPPB/2RR2K1 w - - 0 17"]

17. Re1 ({Winnend is} 17. e5 dxe5 18. dxe5 {
En als zwart nu geen kwaliteit geeft, wint het bekende loperoffer op h7} Nd5
19. Bxh7+ Kxh7 20. Ng5+ Kg6 21. Qe4+ f5 ({Een mooie afsluiting is} 21... Kxg5
22. Qh7 g6 23. g4 Bh6 24. Nf3#) 22. exf6+ Kxg5 23. fxg7 Bxg7 24. Qh7 Kf6 25.
Ne4+ Kf7 {En dit beoordeelt Stockfish met +23 ondanks dat zwart twee stukken meer heeft en er ook geen duidelijke
directe winst te zien is.}) 

Goed weggekomen dus, hoewel het wel je speelstijl moet zijn om dit te durven spelen.

Daarmee stonden we op een 3-1 voorsprong, maar helemaal geruststellend was dat nog niet. Bij Daniël was veel gebeurd. Hij had aanvankelijk best compensatie voor de geofferde pion en won die zelfs terug, maar wit speelde het vervolgens erg handig, won zelf weer een pion en daarna ook nog een kwaliteit en Daniël kwam er niet echt meer aan te pas.

Tijd om de aandacht te verleggen naar het eerste bord. Luka zei na afloop dat hij wat openingstheorie was vergeten. Ik vond het nog hoopvol dat dat niet alleen ons veertigers gebeurt, maar in dit geval was dit oordeel toch niet terecht. Zwart speelde een zet die in mijn online database niet voorkomt en offerde daarna een paard op e4 om te profiteren van de witte koning die nog in het centrum stond en een ongedekte toren op h1. Dit leek echter beter dan het had moeten zijn.


[Event "HSG 1 – SHTV 1"]
[Site "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.03.02"]
[Round "7.1"]
[White "Wink, Luka"]
[Black "Spit, Vincent"]
[Result "1-0"]
[ECO "B48"]
[Annotator "Wouter"]
[PlyCount "75"]
[EventDate "2023.09.16"]
[SourceVersionDate "2024.03.03"]
[FEN "r1b1k2r/3p1ppp/p1q1p3/1p6/3BP1P1/2b5/PPPQ3P/R3KB1R w KQkq - 0 13"]

13. Bxc3 ({Veel beter is
} 13. Qxc3 Qxe4+ 14. Be3 Qxh1 15. Qxg7 Rf8 16. O-O-O {en zwart zit in grote
problemen, bijvoorbeeld} Qc6 17. Bg2 Qxg2 18. Bc5 {en mat volgt}) 13... Qxe4+ 14. Qe2 Qxh1
15. O-O-O Bb7 16. Qe5 f6 17. Qh5+ g6 18. Qh6 Qf3 19. g5 O-O-O 20. gxf6 (20.
Bxf6 {levert niet veel op} Rhf8 21. Bxd8 {kan niet:} Qf4+ 22. Kb1 Qxf1) 20...
Qh5 ({Veel beter voor zwart was} 20... Rhf8 21. Qxh7 Rxf6 22. Bxf6 Qxf6 23. Qh6
{en zwart staat erg fijn.})

Na wat Luka deed, had zwart dus duidelijk voordeel en moest wit vooral hopen dat zijn loperpaar en de open stelling alsnog tot iets zouden leiden. Als zwart op zet 20 in bovenstaande diagram gekozen had voor het genoemde 20… Thf8 lijken voor zwart de grootste problemen bezworen. De poging om met Dh5 dames te ruilen of de witte dame naar een slechter veld te dwingen, was uiteindelijk niet zo geslaagd. Wat er vervolgens gebeurde, vonden sommige SHTV’ers pure magie. Tijd voor een tweede diagram dus.

1k1r3r/1b5p/p1qppPp1/1p2B1Q1/8/8/PPP4P/2KR1B2 w - - 0 25

[Event "HSG 1 – SHTV 1"]
[Site "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.03.02"]
[Round "7.1"]
[White "Wink, Luka"]
[Black "Spit, Vincent"]
[Result "1-0"]
[ECO "B48"]
[Annotator "Wouter"]
[PlyCount "75"]
[EventDate "2023.09.16"]
[SourceVersionDate "2024.03.03"]
[FEN "1k1r3r/1b5p/p1qppPp1/1p2B1Q1/8/8/PPP4P/2KR1B2 w - - 0 25"]
25. f7 Qc7 (25... Rc8 {is de enige zet voor zwart die niet direct verliest,
maar ook dan staat wit al beter} 26. Bxd6+ Ka8 27. Rd2 Rhd8 28. Bg2 Qb6 29. Qc5
{Kom hier maar eens op...} Qxc5 (29... Rxc5 {is niet goed:} 30. Bxc5 Qc7 31.
Rxd8+ Qxd8 32. f8=Q)) (25... Rhf8 {werkt ook niet.} 26. Qxd8+ {fantastische zet
} Rxd8 27. Rxd6 Qxd6 28. Bxd6+ Kc8 29. f8=Q Rxf8 30. Bxf8) 26. Rxd6 Rxd6 27.
Qf4 g5

Ook deze stelling is nog wel een plaatje waard. Wit heeft alleen een loper en die vrijpion op f7 voor twee torens en zijn dame staat ook nog eens aangevallen. En de loper op f1 staat nog steeds op zijn beginpositie. Toch staat wit compleet gewonnen.


[Event "HSG 1 – SHTV 1"]
[Site "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.03.02"]
[Round "7.1"]
[White "Wink, Luka"]
[Black "Spit, Vincent"]
[Result "1-0"]
[ECO "B48"]
[Annotator "Wouter"]
[PlyCount "75"]
[EventDate "2023.09.16"]
[SourceVersionDate "2024.03.03"]
[FEN "1k5r/1bq2P1p/p2rp3/1p2B1p1/5Q2/8/PPP4P/2K2B2 w - - 0 28"]

28. f8=Q+ Rxf8 29. Qxf8+ Qc8
30. Bxd6+ Ka8 31. Qxc8+ Bxc8 {De rookwolken zijn opgetrokken en wit wint
simpel met zijn extra stuk.} 32. Bh3 h5 33. Kd2 g4 34. Bg2+ Bb7 35. Bxb7+ Kxb7
36. Bg3 Kc6 37. Ke3 Kd5 38. Kf4 1-0

Het is jammer dat de commissie die in de KNSB-competitie de schoonheidsprijzen uitdeelt, zoveel nadrukt legt op correctheid, anders was het wel de moeite waard geweest om deze partij in te sturen. Hij scoort in ieder geval hoog op de spektakelschaal.

Dit was een heel belangrijk punt. In plaats van 3-3 was het nu 4-2. Hans en Rik stonden beiden duidelijk beter dus het was vooral zaak om niet allebei te verliezen. En dat speelt toch een stuk meer ontspannen dan de druk te moeten winnen.

Hans leek een poging te willen doen het spektakel op bord 1 te evenaren. Hij stond optisch lang mooi, maar bij bestudering van de partij bleek zwart al de nodige kansen gemist te hebben. In de tijdnoodfase (nou ja, Hans had nog bijna een uur, zijn tegenstander een aantal minuten) wisselde het oordeel bijna per zet. Op zet 40 maakte zwart de beslissende fout. Ik meende nog even dat Hans eeuwig schaak had toegelaten, maar als hij daaruit kon lopen, zou een witte vrijpion op e7 beslissend zijn.

Terwijl Hans probeerde uit het eeuwig schaak te lopen zonder te verliezen, kreeg Rik een remiseaanbod. Hij had een moeilijke keuze. Zijn partij was eigenlijk best goed verlopen. Terwijl wit ontwikkelde, speelde Rik zijn pionnen naar voren. Hierdoor verlokt, besloot wit met e4-e5 een pion te offeren. Vervolgens zagen we zoals gezegd allerlei motieven uit de stappenmethode: dubbele aanval, uitschakelen verdediger, aftrekaanval, penning. Rik kent deze motieven als trainer natuurlijk als geen ander en wist een smal pad te vinden waarin hij zijn pion voorsprong behield, hoewel hij daar wel veel bedenktijd voor nodig had. Uiteindelijk bleef er een toreneindspel over waarin Rik twee pionnen meer had, maar niet echt voortgang leek te boeken. Daarop bood de Hilversummer maar eens ‘voor de vorm’ remise aan. Rik vroeg mij wat te doen. Tja, de twee matchpunten waren superbelangrijk, maar met 4-2 voor en een bord waar we normaal gesproken minstens remise hadden, kun je als teamleider iemand toch niet verplichten om remise te geven in een toreneindspel met twee pionnen meer en waar op het oog ook weinig mogelijkheden voor de andere partij zijn om alsnog te winnen? Ik liet de beslissing dus maar bij Rik die het daar moeilijk mee had. Hij hoopte op een snelle duidelijkheid op het bord van Hans, maar die had nog veel tijd en gebruikte die tijd dan ook ruimschoots om een winstplan te bedenken. Rik had die tijd veel minder en besloot dan toch maar door te gaan. De toeschouwers verdrongen zich – niet eens gescheiden door een raam – rond de borden van Hans en Rik.

Net voordat Rik een zet had gedaan, kwam er bij Hans op het bord ook weer actie. Om uit het schaak te lopen, moest Hans een paar pionnen opofferen. Even had ik het idee dat hij veel te ver ging in zijn winstpoging en ik hoopte dat Rik alsnog even contact zou zoeken wat te doen, want dan ik gezegd toch maar remise te maken, maar helaas. Rik deed een zet en de makkelijke teamwinst was weer wat minder makkelijk geworden.

Uiteindelijk bleek Hans het allemaal veel beter gezien te hebben dan ik en hij liep uit de schaakjes, terwijl zwart de vrijpion niet kon stoppen. Opvallend genoeg reden voor Rik om direct remise aan te bieden. Daarmee werd een onverwacht ruime 5½-2½ overwinning behaald.

Hierbij nog de partij van Hans met commentaar van hemzelf.


[Event "HSG 1 – SHTV 1"]
[Site "KNSB-competitie 3e klasse E"]
[Date "2024.03.02"]
[Round "7.7"]
[White "Segers, Hans"]
[Black "Van de Schootbrugge, Gabri"]
[Result "1-0"]
[ECO "A57"]
[Annotator "Wouter"]
[PlyCount "115"]
[EventDate "2023.12.19"]
[FEN "1r3bkr/p2n1p2/3p1Pp1/2pP4/1q2P3/1PN2R2/P1Q3KB/5R2 w - - 0 31"]

{Er is al veel gebeurd in de partij met
fouten over en weer. De stand is nu gelijk. Wit begint echter met een verkeerd
plan.} 31. Nd1 Re8 32. Rf4 Ne5 33. Ne3 {Een blunder. Dit kost de kwaliteit.}
Bh6 34. Nc4 Bxf4 35. Bxf4 Qb8 (35... Nxc4 {en zwart staat gewonnen}) 36. Bxe5
dxe5 {Nu is het sterke paard weg en wit heeft een prachtig paard dat wel een
toren waard is.} 37. Qf2 Qc8 38. Qg3 Qc7 (38... Qa6 {En wit moet Tf2 spelen.})
39. Rh1 Rxh1 40. Kxh1 Qd8 {De beslissende fout. Zwart blijft gebonden aan de
dekking van f6 door de dame en de zwarte toren speelt niet.} 41. Qg5 Kh7 42.
Qh4+ Kg8 {Wit wil nu meer en gaat niet op zet herhaling in.} 43. Ne3 {Te veel
haast. Zwart staat helemaal vast en wit had eerst zijn koning veiliger moeten
zetten. Misschien zelfs met de koning naar g5 moeten lopen.} Qd6 44. Nf5 Qa6
45. Ne7+ Rxe7 46. fxe7 {e7 is nu de nagel aan de witte doodskist.} Qf1+ 47. Kh2
Qe2+ 48. Kg1 Qd1+ 49. Kf2 Qd2+ 50. Kf1 Qd1+ 51. Qe1 Qf3+ 52. Qf2 Qh1+ 53. Ke2
Qxe4+ 54. Qe3 {Nu is er geen eeuwig schaak meer.} Qg2+ 55. Kd1 Qxd5+ 56. Qd2
Qf3+ {Er is geen eeuwig schaak en e7 promoveert.} 57. Kc1 Qf1+ 58. Kb2 1-0

Omdat de teamleider had verzaakt bij het regelen van een restaurant, hadden Maarten en Sander die rol op zich genomen. Zij kwamen met een prima Thai in een buitenwijk. En wie kwam daar aan het eind van de avond binnen? Riks tegenstander. Die complimenteerde ons eerst met de keuze voor het restaurant en meldde vervolgens dat Rik in de slotstelling compleet gewonnen stond. Dat was ons intussen ook al wel duidelijk geworden in de snelle analyse na afloop waaruit bleek dat het winnende plan inderdaad vrijwel zonder risico tot winst zou hebben geleid..

De andere uitslagen in de poule riepen gemengde reacties op. Enerzijds was het gunstig, omdat we nu zowaar op de derde plaats staan, maar anderzijds is het veld nog verder in elkaar geschoven. Waar ik aan het begin van het seizoen voorspelde dat er minimaal zeven punten nodig zouden zijn voor handhaving en dat later bijstelde naar acht, zou zelfs dat nu nog wel eens te weinig kunnen zijn. Wij hebben al acht punten, maar spelen nog tegen twee op papier duidelijk sterkere teams. Als die wedstrijden beide verloren gaan en ook alle andere wedstrijden in de poule gewonnen worden door het op papier sterkste team, hangt het van één wedstrijd of, of van de bordpunten ten opzichte van een andere concurrent. In dat opzicht waren de meevallers (of de doortastendheid dan wel het doorzettingsvermogen) van vandaag uiterst belangrijk. Het is in ieder geval geen saai seizoen en iedere partij kan doorslaggevend zijn. Volgende ronde wacht koploper Woerden die gisteren met 8-0 won. Gelukkig mogen we dan weer een keer thuis spelen.

HSG 11957SHTV 119792½ - 5½
Vincent Spit2093Luka Wink20730 - 1
Wim van der Wijk2062Wouter Noordkamp1988½ - ½
Yvette Nagel1917Maarten Stolte19770 - 1
Johan Lindeman1956Daniël van Loenen20011 - 0
Roel de Jong1921Sander Pauw19840 - 1
Michaël de Vos1918Peter Vorstermans1956½ - ½
Gabri van de Schootbrugge1891Hans Segers19390 - 1
Thomas Roest1899Rik Pronk1913½ - ½